Alacak Davası Nedir?
Bir kimsenin, bir alışveriş veya bir iş karşılığı ya da başka yollarla hak ettiği fakat henüz eline geçmediği mal veya paraya alacak denir. Alacak bir hak olup, bir kimseye o anda ya da daha sonra bir şeyi vermeye, yapmaya veya yapmamaya zorlama yetkisi verir. Alacak hakkının sahibine alacaklı denir. Alacak hakkı; kanun, sözleşme veya bir işin karşılığı sebebiyle doğar. Alacağın üçüncü şahıslara devri mümkündür. Ancak söz konusu bu devrin yazılı bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bütün alacaklar devredilemez, hangi alacakların devredileceği kanunlarla belirtilmiştir.
Alacak çeşitleri;
- Alacak senetleri,
- Tahviller,
- İpotekli alacak,
- Borç senetleri,
- Avanslar,
- Peşin ödenen hesaplar,
- Depozitolar,
- Cari hesap şeklinde işleyen hesaplar ve saire’ dir
Süresine göre alacaklar,
- Kısa vadeli alacaklar,
- Uzun vadeli alacaklar
Senetli ve senetsiz olduklarına göre de,
- Senetli alacaklar (Mal veya hizmet satışı nedeniyle doğacak olan alacak için senet düzenlenmektedir)
- Senetsiz alacaklar (Açık hesap olarak tanımlanmaktadır. Genellikle bu tür alacaklar, cari hesap şeklinde işlemektedir)
Bu iki tür alacaklar faizsiz olabileceği gibi alacaklara faiz de düzenlenebilir.
Borç çeşitleri ise;
Muaccel Borç: Muaccel kelime anlamıyla “ödeme günü gelmiş” anlamını içermektedir. Muaccel alacak ise alacaklı ile borçlu arasındaki borç-alacak ilişkisinde, vadenin dolması ya da şarta bağlı alacaklarda şartın gerçekleşmesi gibi sebeplerle borcun borçludan resmen istenebilir hale gelmesidir. Özetle; alacaklının borçludan alacağını resmi olarak derhal ödenmesini isteyebildiği alacak türüdür.
Müeccel Borç: Belli bir süre sonra alınacak olan ve herhangi bir aciliyeti olmayan alacağa “müeccel borç” denir.
Alacak teminatlı ve teminatsız olabilir. Aynı hukuki bağıntının aktif yönünü alacak; borç ise pasif yönünü ifade eder.
Alacak davası, alacaklının alacağını borçludan tahsil etmek amacıyla açtığı dava türüdür. Günümüzde sanayileşme ile ticaret hayatının artması alacak davalarının da artmasına neden olmuştur.
Borç ilişkisinin kaynağı;
- Sözleşme,
- Haksız Fiil,
- Sebepsiz Zenginleşme,
- Vekaletsiz İş Görme.
Alacak Davası Nasıl Açılır ?
Alacak davasının ne olduğunu açıklayarak konuya giriş yapalım. Alacak davası, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda dava çeşitleri içerisinde düzenlenmiş bir eda davası tipidir. Eda davası türlerinden biri olan alacak davası, globalleşen dünyada ekonominin gelişmesi, çeşitlenmesi, borç ve alacak ilişkilerinin modernize edilmesinin sonucu olarak alacağı hukuki güvence altına almayı amaçlamış bir dava türüdür. Alacak davası belirli bir alacak için yapılabileceği gibi belirsiz bir alacak içinde pekâlâ açılabilir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 107’inci maddesi belirsiz alacak davasından bahsetmektedir. Alacak davası uygulamada para alacağı için sıklıkla kullanılan bir dava türüdür. Şayet ortada bir alacak var ise ve borçlu olan taraf edimini yerine getirmiyor ise örneğin bir para borcunu ödemekten kaçınıyor ise para alacağına ilişkin olarak eda davasının tiplerinden birisi olan alacak davasını açabiliriz. Alacak davasının açılması için evvela yetkili ve görevli mahkemeye giderek alacak davasına ilişkin bir dava dilekçesi doldurulmalı ve gereken harç ve evrak bedelleri yatırılmalıdır. Sonra alacak, belirli bir alacağa ilişkin ise istenen bedel belirsiz bir alacağa ilişkin ise de davanın belirsiz alacak davası olduğunu belirten bir yazı ile birlikte tahmini bir bedel yazılarak dava dilekçesi doldurulur ve mahkemeye teslim edilir. Bundan sonraki süreç Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda belirtilen usûl işlemleri özelinde devam eder. Unutulmamalıdır bir davanın alacak davası olması için belirli şartlar bünyesinde barındırması gerekir. Bu durumları ilerleyen başlıklarda göz atacağız.
