Bozma Kararı Nedir?
Yerel mahkemenin vermiş olduğu karara karşılık itirazda bulunmak amacıyla istinaf mahkemesine karara karşılık başvuruda bulunulacaktır. İstinaf mahkemesinin vermiş olduğu bozma kararı dışında olan hükümler adına Yargıtaya başvuruda bulunma hakkı bulunmaktadır.
Yargıtay tarafından verilecek kararlar ise; başvurunun esastan reddi ile kararı “onama”, “düzeltilerek onama” ve “bozma” olmak üzere 3 karar vermektedir.
Bozma kararı, mahkemenin vermiş olduğu hükmü bozarak ilk derece mahkemesine veya istinaf mahkemesine dosyayı yeniden göndermektedir. Bozma kararı verilmesi halinde mahkemenin vermiş olduğu hüküm kesinleşmeyecektir, karar üzerinde henüz kesinleşmiş bir hüküm kurulmamış demektir.
Yargıtay Bozma Sebepleri
Yargıtay mahkemenin vermiş olduğu kararın hukuka uygun olmadığı, delil takdirinde yanılgıya düşüldüğü, eksik araştırma veya hukuka uygun olmayan bir delil ile hüküm kurulduğu gibi nedenlerle birden fazla nedene dayanarak hükmün bozulması yönünde karar verebilecektir. Yargıtay ilamında bozma nedenini de mutlaka belirtecektir.
Yargıtay 6. Ceza Dairesi 2017/3796 esas, 2020/254 sayılı kararıyla verilen bozma kararının gerekçesi belirtilmiştir: “Sanık hakkında ağır ceza mahkemesi tarafından yağma suçundan yargılama yapılmış, mahkumiyet kararı verilmiştir. Mahkumiyet kararına karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Yargıtay, dosya incelemesinde yakalama, üst arama ve muhafaza altına alma tutanağına göre sanık üzerinde çıkarılan bileklik, kolye, yüzük kolluk görevlilerine teslim edilmiştir. Mağdura eşyalar soruşturma aşamasında kısmi olarak iade edilmiştir. Mağdura kısmi iadeye yönelik onay verip vermediği sorulmamış ve TCK madde 168/4 ve 168/3-1. cümlesinin uygulama koşullarının tartışılmadan hüküm kurulduğu tespit edilmiştir. Sanığın temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülerek bozma yönünde karar verilmiştir”.
Yargıtay 6. Ceza Dairesi 2017/2204 esas, 2020/202 karar sayılı dosyası üzerinden bozma gerekçesini açıklamıştır: “Sanık, annesi ve babasının evine giderek para istemiş, olumsuz yanıt alması üzerine evde bulunan 10 TL, cep telefonu ve fotoğraf makinesini alarak kendisine engel olmaya çalışan mağdurların başına terlikle vurmuştur. Ayrıca anne ve babasına “İkinizi de öldürürüm” diyerek evden ayrılmıştır. Ağır ceza mahkemesi üzerinden yağma suçundan yargılama yapılmıştır. Sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmiş, karara karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Yargıtay incelemesinde, sanığın eyleminin bütün haliyle tek bir suç oluşturduğu ve tek bir yağma suçu oluşturduğu tespit edilmiştir. Mahkeme yeterli olmayan gerekçe ile iki kez yağma suçundan hüküm kurmuştur. Ayrıca sanığın yağma eyleminin silahla, konutta ve gece vakti gerçekleştirmesi nedeniyle TCK madde 149/1 uygulanması yanı sıra uygulama yapılması gerektiği gözetilmeden bozmayı gerektirmiştir. Tüm bu nedenlerle bozma yönünde karar verilmiştir”.
Yargıtay Bozma Kararı Sonrası Süreç
Bozma kararı verilmesi halinde sanık hakkında bozma kararı öncesinde kazanılmış hakları devam edecektir. Sanık aleyhine temyiz başvurusunda bulunulmamış ise bozma sonrasında mahkeme vereceği yeni kararı ilk karardan ağır olmamalıdır. Aleyhe bozma yasağına ilişkin Yargıtay 6. Ceza Dairesi 2018/722 esas, 2020/271 sayılı kararı, “Ağır ceza mahkemesinde yağma suçundan yargılama yapılmış, mahkeme tarafından kurulan hükme karşılık temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Yargıtay dosya incelemesinde, yağma suçunun silahla birden fazla kişiyle birlikte geceleyin işlediği anlaşılmıştır. Bu nedenle TCK madde 61 gereği temel ceza belirlenirken alt sınırdan uzaklaşılması gerektiği gözetilmeden hüküm kurulmuştur. Ancak aleyhe temyiz bulunmadığından bozma nedeni yapılmamıştır. Tüm bu nedenlerle onama yönünde karar verilmiştir”.
- Yargıtay bozma sonrasında kararı yerel mahkemeye ya da bölge adliye mahkemesine dosyayı gönderecektir. Bozma kararı üzerine davaya yeniden bakacak olan istinaf veya yerel mahkeme taraflara bozmaya karşı ne diyeceğini soracaktır (CMK madde 307/1).
- Bozma kararı sonrasında mahkeme tarafından “direnme” kararı verilebilir. Bölge adliye mahkemesi veya yerel mahkemenin direnme kararı verme, hükmünde ısrar etme hakkı bulunmaktadır. Direnme kararı verilmesi halinde dosya Yargıtayın karar vermiş olduğu ilgili daireye gönderilecektir.
- Direnme kararı hakkında Yargıtay, yerinde görür ise direnme kararına uyarak kararı düzeltebilir. Eğer direnme kararı yerinde görülmez ise dosya Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilecektir.
Temyizden Gelen Dosya Tekrar Temyize Gider Mi?
Yargıtayın incelemiş olduğu karara karşılık bozma kararı verilmesi halinde mahkeme, direnme veya uyma kararı verecektir. Direnme kararı verilmesi halinde dosya yeniden temyiz merciine gidecek ve karar yerinde görülür ise düzeltim, görülmez ise Yargıtay Ceza Genel Kuruluna gönderilecektir. Direnme kararına karşılık ilk karara temyiz başvurusunda bulunmayan kimse temyiz başvurusunda bulunamayacaktır.
Ayrıca bozma kararı verilmesi sonrasında mahkeme uyma kararı vermesi halinde kurmuş olduğu hüküm sonrasında taraflardan birisi dosyanın temyiz merciine gönderilmesi talebinde bulunması halinde dosya temyize gidecektir.
Bozma Kararı Zamanaşımını Keser Mi?
Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 2004/16-23 Esas, 2005/1 Karar, 01.02.2005 tarihli kararında beraat ve bozma kararları zamanaşımı süresinin kesmediğini belirtmiştir.
