Hayata karşı işlenen suçlar Türk Ceza Kanunu’nun Kişilere Karşı Suçlar kısmında düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesi ile 85. maddesi arasında yer almaktadır. Hayata karşı işlenen suçlar bölümünde insanın hayatına karşı olarak kasıtlı veya taksirli bir davranışla sona erdirilmesine neden olan suçlar yer almaktadır. İnsan hayatı Avrupa İnsan Hakları ve Anayasada da en üstün değer olarak algılanmaktadır. Bu nedenle insanın en temel hakkı yaşama hakkıdır. İnsanın temel yaşama hakkının elinden alınması, insanın yaşamına son vermek, canını almaktır.
İnsanın hayatına karşı işlenen suç, anne karnından sağ olarak doğan bir kere bile nefes almış olan her canlı kişiye karşı işlenebilir. İnsan öldürme suçunun işlenmesi için insanın sağ olmuş olması gerekmektedir. Hayata karşı işlenen suçlar, serbest hareketli suçlardır. İnsan öldürmeye elverişli her hareket ile hayata karşı suç işlenebilir. Hareketin neticesinde ölümün gerçekleşmesi gerekmektedir. Ancak failin hareketi ile neticesi arasında nedensellik bağı, illiyet bağı bulunması gerekmektedir. Failin hareketi ile sonuç olan ölüm arasında nedensellik bağı bulunmalıdır. Hayata karşı işlenen suçlar; kasten öldürme, intihara yönlendirme, taksirle öldürme suçlarıdır.
Kasten Öldürme Suçu ve Cezası (TCK madde 81)
Bir insanın bilerek ve isteyerek hayatına son verilmesi halinde kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Kural, kastın varlığıdır. Kasten öldürme eylemi doğrudan kastla da olası kastla da işlenmesi halinde farklılık arz etmeyecektir. Olası kast, failin bilerek ve isteyerek bulunmuş olduğu hareketin neticesini öngörerek hareket etmesi, ancak neticeye karşılık olursa olsun diyerek suçu işlemesidir. Ancak doğrudan kast, öldürme eyleminin doğrudan işlenmesidir.
Hukuken korunan değer yaşama hakkıdır, bir kimsenin yaşamına bilerek ve isteyerek son veren kişi kasten öldürme suçunu işlemiş olacaktır. Kasten öldürme suçu, serbest hareketle işlenen suç olduğundan suç, sopa, silah, taş, yumruk gibi birden fazla hareket ile işlenebilir. Kasten öldürme suçunun işlenebilmesi için serbest hareketin sonucunda ölümün gerçekleşmesi, hareket ile netice arasında illiyet bağının bulunması gerekmektedir. Ölümün gerçekleşmesi ile suç tamamlanmış olacaktır.
Kasıtlı olarak öldürme eylemi adına hareket etmesi sonucunda netice tamamlanamamış ise kasten öldürmeye teşebbüs suçu işlenmiş olacaktır. Kişi öldürmek için eylemde bulunup kendi elinde olmayan nedenler ile öldürme eylemini gerçekleştiremez ise kasten öldürmeye teşebbüs suçu işlenmiş olacaktır.
Kasten öldürme suçu ani suçtur ancak tasarlanarak işlenmesi halinde kasten öldürme suçunun ağırlaştırıcı nedeni olarak kanunda belirtilmiştir.
Kasten öldürme suçunun nitelikli halleri, Türk Ceza Kanunu’nun 82. maddesinde belirtilmiştir.
– Kişinin tasarlanarak öldürülmesi,
– Kişinin canavarca hisle veya eziyet çektirilerek öldürülmesi,
– Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle öldürülmesi,
– Üstsoy veya altsoylardan birinin ya da eşine veya kardeşine karşı öldürülmesi,
– Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumdaki birisinin öldürülmesi,
– Gebe olduğu bilinen kadının öldürülmesi,
– Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle öldürülmesi,
– Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla birinin öldürülmesi,
– Kan gütme saiki (kan davası) ile birinin öldürülmesi,
– Töre saikiyle birinin öldürülmesi halinde kasten öldürmenin nitelikli hali işlenmiş olacaktır.
Kasten öldürmenin nitelikli halinin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır. Kasten öldürme suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Dava, suç işlendiği yerde ağır ceza mahkemesinde görülecektir.
Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi (TCK madde 83)
Kişinin yapmakla yükümlü olduğu hareketi gerçekleştirmeyerek ölümün meydana gelmesine netice verir ise kişi kasten öldürmenin ihmali davranışını gerçekleştirmiş olacaktır. Kasten öldürmenin ihmali davranışıyla işlenmesi adına kişinin yükümlü olduğu icrai davranışı gerçekleştirmemesi ile mümkün olacaktır. Kişinin icrai davranışı sözleşme ya da kanuni düzenlemeden kaynaklanan bir durumun yükümlülüğünden kaynaklanmalıdır. Örneğin; bir doktor, hastasının iyileşmesi için yapmış olduğu ameliyatında sorumluluğu ve mesleği gereği davranmalı, ihmalkar olmamalıdır. Bunun yanında anne, anne bakımına muhtaç yaşta olan çocuğunu evde bırakarak kimseye teslim etmeden iki haftalık tatile gitmesi nedeniyle çocuğunun ölümüne neden olduğu vakit kasten öldürmenin ihmali davranışla işlendiğini göstermektedir.
Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi suçunun yaptırımı kasten öldürme suçunun yaptırımından daha azdır. Fail adına ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmi beş yıla kadar hapis, müebbet hapis cezası yerine on beş yıldan yirmi yıla kadar, diğer hallerde ise on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmedilecektir.
İntihara Yönlendirme Suçu ve Cezası (TCK madde 84)
Bir kimse başkasının intihar etmesine azmettirir, intiharına teşvikte bulunur, başkasının intihar kararını kuvvetlendirir ya da herhangi bir şekilde yardım eder ise intihara yönlendirme suçunu işlemiş olacaktır. İntihara yönlendirme suçunun cezası iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.
İntihara yönlendirme suçunun işlenilmesi için kişinin intiharın gerçekleşme şartı bulunmamaktadır.
Ancak bir kimse başkalarını intihara alenen teşvik eder ise daha ağır hapis cezası öngörülmüştür. İntihara alenen teşvik edilmesi, birden fazla kişinin duyacağı bir ortam ya da durumda intihara yönlendirmede bulunulmasıdır. Örneğin; bir televizyon programında ya da radyo yayınında intihara yönlendiren cümleler kullanılması halinde intihara alenen teşvik suçu işlenilmiş olacaktır. Herhangi birisinin bu cümleler sonrasında intihar etmesi şartı bulunmamaktadır. İntihara alenen teşvik eden kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası öngörülecektir.
İntihara yönlendirme suçunda genel kast aranmaktadır. Kişi bilerek ve isteyerek bu suçu işleyebilir, bu suçun taksirle işlenmesi mümkün değildir. Suç, mağdurun intihara kalkışması ile tamamlanmış olacaktır. Yalnız intihara yönlendirme suçundan mağdur olan kişinin intiharı gerçekleşmesi halinde dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.
İntihara yönlendirme suçunda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde asliye ceza mahkemesinde görülecektir.
Taksirle Öldürme Suçu ve Cezası (TCK madde 85)
Taksirle hareket eden kişinin yapmış olduğu hareket neticesinde ölüme neden olması halinde taksirle öldürme suçu işlenmiş olacaktır. Taksirle öldürme suçu, kişinin bilerek ve isteyerek yapmış olduğu hareket neticesinde istenmeyen sonucun meydana gelmesi, ölümün meydana gelmesi suçudur. Genellikle failin dikkatsiz ya da tedbirsiz hareketine bağlı olarak gerçekleşmektedir. Taksirle öldürme suçu genellikle, iş kazalarında, doktor hatalarında ya da trafik kazalarında meydana gelmektedir.
Taksirin bir türü de bilinçli taksir olup kastın türü olan olası kast ile benzerliğinden karıştırılmaktadır. Bilinçli taksir, kişinin hareketi sonucu bir suç öngörülür ancak yetenek ya da şansa güvenerek hareket etmesi halinde suç işlenmiş olduğu taksir türüdür. Örneğin; hız sınırını aşan ve ilkokulun önünde hızlı bir şekilde araç kullanan kişi, bir öğrenciye çarparak ölümüne neden olur ise bilinçli taksir ile öldürme suçu işlemiş olacaktır. Bilinçli taksir ile suç işlenmesi halinde, failin cezası üçte birden yarıya kadar artırılacaktır.
Taksirle öldürme suçunun cezası, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezasıdır. Bu nedenle taksirle öldürme suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde asliye ceza mahkemesinde görülecektir.
Ancak failin bir hareketi ile birden fazla kişinin ölümüne neden olmasına ya da birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması halinde ise iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. En az bir ölümle birlikte yaralanma ya da ölümlerin gerçekleştiği taksirle öldürme suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Taksirle öldürme suçunun işlenmesine birden fazla kimsenin katılımı ile mümkün olur ise suçun yaptırımı kusur ile orantılı olacaktır. Taksirle öldürmede sorumlu olan her bir kimse kendi kusurlu davranışından sorumlu olacaktır.
