Aile düzenine karşı suçlar, Türk Ceza Kanunu’nun topluma karşı suçlar bölümünde 230. madde ile 234. maddesinde yer almaktadır. Aile, toplum düzenini doğrudan etkilemekte ve toplumun çekirdeğidir. Bu nedenle aile içerisindeki düzen toplum sağlığını doğrudan etkilemiş olduğundan kanunda topluma karşı suçlar bölümünde aile düzenine karşı suçlar yer almaktadır. Aile düzeninin ihmalkarlığı, çocuk veya eşe verilen maddi ve manevi boyutta olan zararlar bazı yasal koşullar altında yaptırıma bağlanmıştır. Ailenin korunması, ailenin dağılmaması adına ceza hukuku müdahalede bulunmuştur.
Birden Çok Evlilik, Hileli Evlenme, Dinsel Tören Suçu (TCK madde 230)
Ülkemizde tek eşlilik mevcut olup çok eşlilik yoktur. Resmi nikahla evlenen kişinin ikinci defa evlenmesi ceza hukukunda yaptırıma bağlanmıştır. Evli olduğu halde başkasıyla evlenen kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Ayrıca kendisi evli olmamasına rağmen evlendiği kişinin evli olduğunu bilerek evlenmesi halinde de suç işlemiş olacaktır, faile yine aynı yaptırım uygulanacaktır. Bunun yanında gerçek kimliğini saklayarak başkasıyla evlenme işlemini yaptıran kişi de 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Zamanaşım süresi, evlenmenin iptali kararının kesinleşmesi tarihinden itibaren başlayacak olup 8 yıldır. Şikayete tabi bir suç değildir, savcılık tarafından re’sen (kendiliğinden) soruşturma takibi yapılacaktır.
Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu (TCK madde 231)
Çocuğun soybağının değiştirimesi veya gizlenmesi yaptırıma bağlanmıştır. Yasal olarak koşullar yerine getirilmeden, evlat edinme kurallarına uymadan gerçekleştirilen soybağı değişimi kanunen suç sayılmıştır. Bir çocuğun soybağını değiştiren veya gizleyen kişi hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Bunun yanında özen yükümlülüğüne aykırı davranarak görevini dikkatsizlik veya ihmal ile gerçekleştirmesi sonucu bir çocuğun başka bir çocukla karışmasına neden olan kişi hakkında 1 yıla kadar hapis cezası ile yaptırım uygulanacaktır. Zamanaşım süresi 8 yıl dır. Suçun işlenmesinden itibaren 8 yıl içerisinde dava açılmamış veya dava açılmışsa bile sonuçlanmaz ise zamanaşımının dolması nedeniyle dava hakkında düşme yönünde karar verilecektir.
Kötü Muamele Suçu (TCK madde 232)
Kötü muamele eylemi kanun maddesinin gerekçesinde tanımlanmıştır. Yaralama, hakaret gibi suç sayılan eylemler haricinde merhamet, acıma ve şefkatle bağdaşmayacak ölçüdeki davranışlar kötü muamele olarak nitelendirilmiştir. Bir kez kötü muamelede bulunulması suçun oluşması için yeterli olmamaktadır. Kötü muamele suçuna neden olan eylemin süreklilik arz etmesi gerekmektedir. Aynı konutta birlikte yaşadığı kişilerden birisine karşı kötü muamelede bulunan kişi 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Kanunda açıkça belirtilmiş olduğu üzere fail ile mağdurun aynı konutta yaşaması yeterlidir, aralarında kan bağı olma şartı bulunmamaktadır. İdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olan kişinin terbiye hakkından doğan yetkisini kötüye kullanması halinde de 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Zamanaşım süresi 8 yıldır. Suçun işlenmesinden itibaren 8 yıl içerisinde dava açılmamış olması veya dava açılmış olsa dahi sonuçlanmamış ise dava hakkında düşme yönünde karar verilecektir. Kötü muamele suçu şikayete tabi değildir. Savcılık tarafından soruşturma re’sen (kendiliğinden) başlatılacaktır.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali (TCK madde 233)
Aile hukukundan doğan bakım, eğitim, baranıma gibi destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi hakkında 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. TCK madde 233/1 olan hüküm, şikayete tabi tutulmuştur. Şikayet süresi fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır. Hamile olduğunu bildiği eş veya sürekli birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe olduğunu bildiği kadını çaresiz durumda bırakan erkek hakkında 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Söz konusu hükümdeki eylem şikayete tabi tutulmamıştır. Savcılık tarafından soruşturma re’sen (kendiliğinden) yürütülecektir. Velayet hakları kaldırılmış olsa da itiyadi sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin kullanılması ya da onur kırıcı tavır ve hareket sonucu maddi ve manevi özen noksanlığı nedeniyle çocuklarının ahlak, sağlık veya güvenlik durumunu tehlikeye sokan anne veya baba hakkında 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Zamanaşım süresi 8 yıldır. 8 yıl içerisinde suçun işlendiği tarihten itibaren dava açılmamış ve dava açılmış olsa da sona ermemiş ise dava hakkında düşme yönünde karar verilecektir.
Çocuğun Kaçırılması ve Alıkonulması (TCK 234)
Velayet yetkisi elinden alınan anne veya baba ya da 3. derece dahil kan hışmının, 16 yaşını bitirmemiş bir çocuğu veli, vasi veya bakım altında bulunan kimsenin yanından cebir veya tehdit kullanmaksızın kaçırması veya alıkoyması halinde 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Suça konu oluşturan eylem cebir veya tehdit kullanılarak işlenmiş ise ya da 12 yaşını bitirmemiş ise ceza, 1 kat oranında artırılacaktır. Kanuni temsilcisinin bilgisi veya rızası dışında evi terk eden çocuğu, rızasıyla da olsa aile veya yetkili makam haberi olmaksızın yanında tutması halinde 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Suça konu olan bu eylem de şikayete tabi tutulmuştur, suçtan mağdur olan kişinin fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde şikayet etme hakkı bulunmaktadır. Zamanaşım süresi 8 yıldır.
